Fingerspitzengefühl

Het is altijd een beetje spannend. Je kunt je goed voorbereiden, checken of alles technisch in orde zal zijn, je kunt je presentatie nog iets aantrekkelijker maken, niet te overladen, niet te beperkt, een pak vragen achter de hand houden, nog eens overlopen of je de thematiek langs voldoende verschillende kanten bekijkt … een garantie op een geslaagde avond heb je niet, nooit. Ik zeg het op voorhand aan Louise, onze stagiaire sociaal-cultureel werk die voor haar doop staat: “Jij geeft de voorzet, maar jij bent niet alleen verantwoordelijk voor zo’n avond, zeker de helft van de verantwoordelijkheid ligt bij de deelnemers.” En dat is ook de kunst om een thema-avond, zoals deze Praat’saam-avond over eenzaamheid, te begeleiden: het vergt een combinatie van vertrouwen, nieuwsgierigheid, controle loslaten en tegelijk goed weten waarover je het wilt hebben, een persoonlijke touch vinden en toch voldoende afstand houden om iedereen te zien en te betrekken, een combinatie van goed luisteren en helemaal in het nu zijn, maar tegelijk ook weten waar je naar toe wilt.

Ik ben de senior in deze situatie, ze kon mijn dochter zijn. De keuze van het thema komt van haar, ik vind ze moedig, ze kiest om het over eenzaamheid te hebben, zoals in haar eindwerk. Toen ik haar leeftijd had, zou ik dit wellicht niet gedurfd hebben. Ik zie mezelf nog als jonge gast vol schroom op mijn eerste job toekomen, dat zit ook nog ergens in mijn lijf. Ouder worden is als verschillende lagen op elkaar leggen, maar wie je was, blijf je op een of andere manier ook nog altijd. Vanavond ben ik assistent, ik neem me voor om een evenwicht te vinden tussen steun geven en afstand houden, als je iemand wilt leren zwemmen, moet je op een bepaald moment wel kunnen loslaten. Ik voel me de steunpaal naast een jonge scheut, dat is prettig, zodat die jonge scheut voorzichtig kan groeien en haar potentieel kan ontwikkelen. Ik sta op een afstand, niet in het centrum, ik ben de supporter en de coach, ik neem me voor om het niet over te nemen. Het doet me denken aan het verhaal van de larve die geholpen wordt om uit de cocon te komen.

Wie met de beste bedoelingen de larve helpt om uit de cocon te komen ipv ze zelf te laten worstelen om eruit te komen, bewijst de larve geen dienst. “De beste manier om iemand te helpen, is soms niet te helpen.” vertelde een wijze vrouw mij ooit. Ik wil ze ook laten worstelen, en zorgen vanop afstand. Met verwondering en met plezier kijk ik toe hoe ze het anders doet, dan ik het zou aanpakken. Dat relativeert ook mijn eigen aanpak en dat beseffen doet mij ook deugd.

Het verwondert me hoe we via de digitale kanalen zo’n aparte sfeer kunnen creëren, 15 mensen zitten voor hun scherm, het voelt niet afstandelijk. Vanaf het eerste moment merkten we het allebei: Het zit goed. De verschillende hokjes op mijn scherm, het doet me altijd aan een anoniem appartementsblok denken, vormen toch ergens een kring, waarbij we naast elkaar zitten. Ik zie mensen schrijven, nadenken, dromen, ik zie emoties, ik zie gelaatsuitdrukkingen die ik niet kan detecteren, ik zie ongeduld, goesting, vragen, begrip en ook soms onbegrip, Fingerspitzengefühl.

Terwijl we praten over een delicaat thema als ‘eenzaamheid’ ontstaat er een sfeer van intimiteit, we tasten grenzen af en delen ervaringen, we verkennen eigen ervaringen en zoeken nieuwe betekenissen. Ik zie mensen die zichzelf in vraag durven stellen, zich openen voor andere meningen en toenadering zoeken, dat gebeurt allemaal tussen mensen waarvan de meeste elkaar nog niet ‘in het echt’ ontmoet hebben. En af en toe valt ook het ongemak dat elk thuis achter haar of zijn scherm zit, de moeite om de juiste woorden of de juiste toon te vinden, en dan voelen we weer ‘Kunnik nemi na joen komn’.

Maar op het eind is er vooral een dankbaarheid en een soort contentement, om zoveel schoonheid, om wat niet perfect is wel helemaal goed te vinden.