Hoe doe je het? Een theatervoorstelling maken met mensen die laaggeletterd zijn, afkomstig uit alle delen van de wereld? Is dat een kwestie van veel lef of is het een geval van overmoed?
Een beeld: 2 rode strepen in het midden van de repetitieruimte, ongeveer een meter van elkaar, deelnemers aan elke kant van 'het kanaal'. Met hun tenen voelen ze aan 'het water', eerst is het te koud, dan te warm. Ze dagen zichzelf en elkaar uit. Een ander beeld: met schilderstape creëert ieder zijn/haar eigen plek. Daarna lopen ze op de 'muur', ze verstoppen zich, ze staan heel stilletjes recht...
Een ding is duidelijk: theater is bewegen, ademen, de ruimte verkennen, kijken en bekeken worden, luisteren, verwonderd zijn, durven, kwetsbaar zijn, jezelf in de waagschaal stellen... en vooral spelen, veel spelen. Geleidelijk aan vervelt de voorzichtigheid en de gêne. De lachsalvo's zijn niet van de lucht. Ondertussen kijken de regisseurs tussen de lijnen en sprokkelen ze flarden van hun tekst.
Het is een bont gezelschap, letterlijk en figuurlijk. En dat zorgt voor een divers palet, niet alleen in kleur. Je ziet het zo, zij die makkelijk de ruimte innemen, anderen die wachten en de kat uit de boom kijken. Verschillende temperamenten en verschillende talen. Het zijn reizigers die vaak al een hobbelig parcours achter de rug hebben. Niet alleen de zgn. ‘nieuwkomers’ ook de Nederlandstaligen hebben krassen op hun ziel.
Wat hen in eerste instantie bindt, is hun wil om goed Nederlands te spreken en om (opnieuw) hun plek in de samenleving te vinden. Geen gemakkelijke taal, het Nederlands, met soms vreemde klanken, met rare omkeringen, met een grammatica die in niets lijkt op hun moedertaal. En over de West-Vlaamse variant hebben we het dan nog niet.
Er zijn vele drempels, vele barrières ook om deel te nemen. En toch, toch komen ze. Te voet, met de fiets, met de bus, met de trein, en soms met alles tegelijk. Ook dat is een heel parcours om af te leggen. En dit naast alle andere plichtplegingen. Wegwijs raken in de administratieve doolhof, werken of werk zoeken, een huishouden runnen, contact proberen te houden met familie of het thuisfront …
En wat doen ze in de Tacktoren op donderdagmiddag en donderdagavond? Spelen. Hier komen ze spelen. Misschien is dat wel de essentie van wat hier gebeurt. Theater maken is dan een aangenaam bijproduct. Maar spelen. Het spelplezier weer opzoeken. En op die manier weer ‘goesting’ krijgen, ‘goesting’ om te leven misschien ook. Contact krijgen met de diepe stroom in zichzelf die niet bij elke stap vragen stelt, die weer een stuk lichtheid toelaat…
Neem nu het begin van elke repetitie. Iedereen staat in een cirkel, iedereen ziet iedereen. Zichtbaar en aanwezig zijn, is dat ook niet de kern van theater? En dan? Ze trekken bekken, alsof ze hun gezicht in de juiste plooi willen krijgen. Ze stoten bizarre klanken uit, de energiebarometer gaat onmiddellijk naar het plafond, een rollende ‘R’ dendert door de repetitieruimte. Hilde maakt met haar hand een draaiend gebaar in de lucht, alsof ze een wieltje afdraait die de ‘R’ doet rollen. Het werkt, ook de meest voorzichtigen gooien zich los.
Twee minuten, zo lang duurt het eer ze vervellen in hun theatergedaante. Het is een combinatie van kolder en poëzie. Ze boetseren met klank en gebaar.
Jan Timmerman - Avansa MZW
ps. LEES HIER HET TWEEDE DEEL!
KOM JE KIJKEN?
Ligo is een centrum voor basiseducatie: zowel anderstalige volwassenen als laaggeletterde Nederlandstaligen volgen er les. De voorbije maanden gebeurde er meer dan alleen maar lessen volgen. Ligo sloeg de handen in elkaar met theatercollectief Het Bataljong en Avansa Mid- en Zuidwest met wie ze samen een theatervoorstelling hebben gemaakt. Een 20-tal cursisten staat samen met 5 medewerkers van Ligo op de planken.
Kom je graag kijken?
- Harelbeke, CC Het Spoor, zondag 24 april om 19u
- Kortrijk, Budascoop, donderdag 5 mei om 20u
- Kortrijk, Budascoop, vrijdag 6 mei om 20u
- Roeselare, CC De Spil, woensdag 11 mei om 20u Tickets: https://bit.ly/3pa7yTk
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door Cera, Stad Kortrijk, Stad Roeselare, Cultuurkuur en Provincie West-Vlaanderen