Evenement
De blije club van Het Ventiel
Rick de Leeuw stelde op 9 september zijn boek 'Nooit alleen' voor.
Rick de Leeuw stelde op 9 september zijn boek 'Nooit alleen' voor.
Je zal maar bekend zijn, en constant aan je mouw getrokken worden om je in te zetten voor goede doelen. Hoe vermijd je dat je als "derderangs variété-artiest op z'n retour" van goed doel naar goed doel loopt, een opeenvolging van kortstondig engagement? Rick de Leeuw - schrijver, zanger, presentator - vond zijn thuis bij Het Ventiel, de buddywerking voor mensen met jongdementie.
Maar wat Het Ventiel zo mooi maakt was voor de Leeuw (tot vorig jaar voorzitter) toch nogal ongrijpbaar. Hij vroeg zich af waarom hij door zijn engagement meer energie krijgt dan dat hij erin steekt. Reden om op onderzoek uit te gaan, te proberen "het ongrijpbare" te vatten. In woorden, die gebundeld een kakelvers boek opleveren, 'Nooit alleen', dat plechtig werd voorgesteld op vrijdag 9 september in de Kortrijkse Budascoop. VRT-journaalanker Fatma Taspinar mocht er niet alleen Rick de Leeuw op het podium roepen, maar ook Ventiel-bezieler Gudrun Callewaert en enkele buddies en ervaringsdeskundigen.
Het boek kreeg als ondertitel 'Waarom zorgen voor jezelf zorgen voor een ander is'. Volgens de Leeuw "de een na beste ondertitel", want wat helemáál de lading zou dekken is moeilijk te vatten in enkele woorden op een cover. Het is ook niet dé conclusie van zijn zoektocht. Voor veel buddies, en voor hemzelf, is Het Ventiel een soort vrijplaats: vanwege de ziekte zijn de deelnemers bij Het Ventiel "tot de essentie van het bestaan teruggebracht", zonder maskers, er is geen keeping up appearances. Ze zijn wie ze zijn. Voor buddies, en ook voor de Leeuw, aanvankelijk confronterend om te zien hoe je zelf bent, in welk keurslijf je gedrukt zit. "Gaandeweg mag je de maskers afleggen. Je wordt gedwongen om jezelf een vrijheid toe te staan die op een gegeven moment heel aangenaam gaat voelen en waardoor die onvrijheid in de rest van je leven wat begint te knellen. Je krijgt een ander beeld van de wereld. Dat ben ik in redelijk wat van die verhalen gaan zien. Die vreselijke ziekte is in een omgekeerde vorm ook heel bevrijdend. Dat was een onverwacht inzicht, maar moeilijk om dat in een ondertitel te vatten."
Je krijgt een ander beeld van de wereld. Dat ben ik in redelijk wat van die verhalen gaan zien.
Aan het begin van de avond, wanneer hij terugdenkt aan de oorsprong van zijn engagement bij Het Ventiel, vat Rick de Leeuw mooi samen waar de organisatie om draait. Tijdens de beklimming van de Mont Ventoux in 2013 zag hij hoe mensen met jongdementie voor het eerst terug iets vastgrepen, en niet alleen kwijtraken en moeten loslaten. Dat positieve verhaal ondanks de keiharde werkelijkheid maakt van Het Ventiel "een blije club", waar levenskracht centraal staat.
Wat hij gevoelsmatig begreep wou hij benoemen. In woorden; de Leeuw is een man die de gave van het woord heeft: op het podium zeker, op papier ook. Maar daar wrong soms het schoentje; hoe kon hij mensen met jongdementie een volwaardige plaats geven in een boek vol coherente verhalen van buddies en wetenschappers? Hoe kunnen hun vreugde en verdriet, eenzaamheid en verbondenheid, zichtbaar worden gemaakt zonder te moeten terugvallen op de taal? Foto's, genomen door mensen met jongdementie, laten hun stem horen, en vormen een mooie aanvulling op de tekst.
Maar wat heeft de wetenschap te zeggen over zorgen voor jezelf en zorgen voor een ander? Via bioloog Dirk Draulans leerde de Leeuw de 'vriendelijke vampier' kennen. De vleermuis die een "soort morele boekhouding" onderhoudt waar onderlinge solidariteit en wederkerigheid centraal staan. De psychologische benadering kwam er van Dirk De Wachter. Diens inspiratiebron, de Franse filosoof Levinas, kon ook de Leeuw bekoren. De ander die "de deur voor mij heeft open gezet, die mij de mogelijkheid geeft om mijn leven een extra dimensie te geven, die betekenis geeft ook." Dat het in het boek allemaal veel mooier staat beschreven, dat wil hij toch een paar keer kwijt.
Finaal kruipt Rick de Leeuw achter de microfoon, op piano ondersteund en begeleid door Jan Hautekiet, die de fakkel als voorzitter overnam. 'Niet alleen', uit de Leeuws meest recente plaat 'Lieg me de Waarheid' is de toepasselijke afsluiter van deze boekvoorstelling, waarop Het Ventiel en haar vele vrijwilliger uitgebreid in de bloemen worden gezet.
