Welk maatregelen kan je nemen om je privacy ietwat terug te winnen? We vroegen een checklist van 10 aanbevelingen aan onze ICT-verantwoordelijke Merijn Supply.
Privacy: het recht om met rust gelaten te worden
Privacy betekent dat je dingen kunt doen zonder dat de buitenwereld daar weet van heeft, inbreuk op maakt, of invloed op heeft. Privacy schermt je af van bespieding en beïnvloeding. Het is het recht om met rust gelaten te worden.
Jouw privacy komt de laatste jaren meer en meer onder druk te staan, onder andere doordat je via je smartphone permanent online bent.
Welk maatregelen kan je nemen om je privacy ietwat terug te winnen? We vroegen een checklist van 10 aanbevelingen aan onze ICT-verantwoordelijke Merijn Supply.
1/ Sociale media
Facebook staat al jaren symbool voor een aanval op je privacy, en deze slechte reputatie hebben ze natuurlijk dubbel en dik verdiend - zie hiervoor de uitstekende VRT-documentaires 'Facebook & ik' en 'Privacy & ik' met Tim Verheyden.
Minder bekend is dat ook een aantal andere populaire diensten ook eigendom zijn van Facebook, zoals Whatsapp en Instagram. En in het zog van deze diensten maken allerlei 'data-handelaren' gretig gebruik van alle digitale voetsporen die we daar en elders online nalaten.
Tip: beperk het gebruik van sociale media, en zorg ook dat je je meteen na gebruik van Facebook e.a. afmeldt. Zelf maak ik gebruik van Firefox in combinatie met 'Facebook Container' (https://addons.mozilla.org/nl/firefox/addon/facebook-container/). Hierdoor kan Facebook mijn surfgedrag elders niet langer volgen (via de beruchte 'cookies').
2/ Zoekmachine
Google is de tweede moloch die een bijzonder kwalijke reputatie heeft op vlak van privacy. En de online tentakels van Google reiken zo mogelijk nog verder dan die van Facebook.
Tip: gebruik een alternatieve zoekmachine zoals DuckDuckGo of Startpage. Zelf gebruik ik DuckDuckGo, wat bijna steeds prima zoekresultaten oplevert. De enkele keren dat dat niet het geval is kan ik snel terugvallen op Google door een '!g' (zgn. 'bang') aan mijn zoektermen toe te voegen.
3/ Wachtwoordkluis
Om te vermijden dat criminelen of malafide personen met jouw online identiteit aan de haal gaan heb je sterke wachtwoorden nodig op al je accounts (Facebook, Google, Apple, Microsoft, maar ook webshops en zoveel meer).
Tip: gebruik een wachtwoordkluis. Chrome, Firefox e.a. beschikken tegenwoordig over een ingebouwde kluis. Zelf geef ik de voorkeur aan een externe wachtwoordkluis (Bitwarden). Met zulke kluis houdt je je wachtwoorden ordentelijk samen, wordt je geholpen om sterke en veilige wachtwoorden te kiezen, en wordt je gewaarschuwd bij datalekken.
4/ Gezonde argwaan
De meeste mensen deugen, maar dat geldt niet online. Veruit het grootste gevaar voor je digitale veiligheid is je eigen naïviteit. Terwijl je in het 'echte' leven (veel) vertrouwen nodig hebt om te kunnen functioneren, moet je in een online wereld altijd een gezonde argwaan aan de dag leggen.
Tip: ga nooit in op mails, sms'jes of telefoons van onbekenden die jouw naïviteit trachten uit te buiten. Hanteer de grootst mogelijk argwaan wanneer er ook om vertrouwelijke informatie (adres, telefoonnummer, geboortedatum, ...) of financiële informatie (zoals bankkaartgegevens) wordt gevraagd.
5/ Locatie-diensten
Google Maps is een fantastisch handige app om te navigeren en om plaatsen op te zoeken, maar scoort heel slecht op vlak van privacy.
Tip: schakel de locatiegeschiedenis uit op je smartphone (zoek op 'locatiegeschiedenis' in de instellingen), en beperk de app-rechten van Google Maps tot 'Toestaan bij gebruik van app'. Verken ook eens alternatieve kaart- en navigatie-apps zoals MAPS.ME en OsmAnd, zeker in functie van wandel- of fietsactiviteiten.
6/ Updates toepassen
Softwareontwikkeling is mensenwerk. Dagelijks duiken er nieuwe programmafouten of veiligheidslekken op in Windows, Android, Chrome, en alle mogelijke software en apps.
Pas daarom altijd alle updates (veiligheidspatches, kwaliteitsupdates) toe, bij voorkeur automatisch omdat je het anders toch zal vergeten. Check af en toe nog eens extra manueel of alles up to date is in Windows Update, in Google Play, in App Store, en via 'systeemupdate' van je smartphone.
7/ Privacyvriendelijke diensten
Het is hierboven al aan bod gekomen, maar er bestaan vaak heel goede privacyvriendelijke alternatieven voor bekende diensten. Heel vaak gaat het daarbij om open source software.
Zo kan je voor je e-mail ook gebruik maken van het Zwitserse ProtonMail (in plaats van Gmail, Hotmail/Outlook). Als berichten-app kan je Signal gebruiken (in plaats van WhatsApp).
Kevin Vermassen, één van onze lesgevers en STEM-leraar maakte een mooi overzicht op https://kevinvermassen.be/2019/11/06/privacyvriendelijke-diensten/