Zo laten Machteld Cambier (stagiaire bij Avansa MZW en studente EDAS - Ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting aan CVO Miras) - en Kurt Declercq (stafmedewerker zorgzame samenleving en armoede bij Avansa MZW) tijdens ons gesprek optekenen.
Naar aanleiding van de debatavond ‘De Achterblijvers’ gingen we met Machteld en Kurt in gesprek over (kans)armoede, over hoe Avansa inzet op die maatschappelijke kwestie, en over het gevoel dat het genoeg is geweest. Dat armoede eindelijk eens ten gronde mag aangepakt worden.
De debatavond ‘De achterblijvers’ organiseerden De Unie der Zorgelozen en Avansa MZW rond het gelijknamige boek van Geert Schuermans. In het boek stapte Schuermans uit zijn bubbel van hoger opgeleide tweeverdiener en tekende hij verhalen op van sterke mensen die elke dag vechten om niet kopje-onder te gaan.
Waarom is het voor Avansa belangrijk om in te zetten op (kans)armoede en sociale uitsluiting?
Kurt: Het is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om daarop in te zetten. En is daarom ook één van de vier grote pijlers van onze werking, naast ‘zorgzame samenleving’, ‘duurzaamheid’ en ‘diversiteit’. In een rechtvaardige samenleving gaat het immers over zoveel méér dan louter ‘overleven’. Het gaat over participeren op een sociaal (vol)waardige manier, het gaat over floreren en ontplooien in de samenleving, over het zich mens voelen in de gemeenschap. Met Avansa hebben we hierin een rol te vervullen, en we nemen die rol op.
Machteld: Avansa wil iedereen mee krijgen, en werken aan die inclusieve samenleving. Ook in hun eigen werking: iedereen is hier welkom.
Kurt: Doorheen de jaren bouwden we met onze zgn. MIA-werking (mensen in armoede) al heel wat ervaring op in het aanbieden van vorming op maat voor mensen in (kans)armoede en kwetsbare posities. Onze MIA-coaches focussen tijdens die vormingen voluit op het versterken van mensen, én het participeren aan de samenleving.
Maar we willen ook de maatschappelijke kwestie van armoede en sociale uitsluiting bespreekbaar maken in de samenleving. Vanuit onze expertise, met interviews, debatten, lezingen, …, nodigen en dagen we alle burgers uit om met elkaar in dialoog te gaan over de kwestie armoede en sociale uitsluiting. En dit graag in partnerschappen met andere organisaties zoals de Unie der Zorgelozen, A’kzie, lokale besturen, …
Machteld: Zoals de avond ‘Zorgen voor mama’ die we voor de zomer organiseerden, waar Joost Bonte en ikzelf vanuit de verhalen uit het TV-programma dialoog tot stand lieten komen tussen de aanwezigen. Of de avond over ‘De Achterblijvers’ samen met de Unie der Zorgelozen. Verhalen van mensen naar buiten brengen, ervaringen laten delen en dialoog tot stand laten komen is zeer belangrijk.
Kurt: Ik vind het heel belangrijk om hierin een stevig duo te vormen met Machteld. Met haar rugzakje en haar kijk op de dingen ontdekken we samen waarop we moeten inzetten en hoe we zorgzaam kunnen omgaan met de belangrijke accenten. Machteld weet wat het betekent om in moeilijke omstandigheden te moeten leven. Ik weet dat niet. Ik kan me er van alles bij voorstellen, maar echt ten gronde ken ik die ervaringen niet.
Machteld: Er is echter nog een derde stukje waar we dit werkjaar gaan op inzetten. De drempels die mensen (al dan niet vanuit een kwetsbare positie) ervaren om deel te nemen aan de activiteiten van Avansa. Avansa hoort het misschien niet altijd graag, maar er zijn hier ook drempels. Ik wil heel graag samen met Kurt en de collega’s die drempels in kaart brengen, met de collega’s intern het gesprek voeren en vooral drempels wegwerken!
Kurt: De ervaringen uit het project LeerForce van collega Rie gaan hier trouwens volledig tot hun recht komen.
Weet je … ik voel bij mezelf een grote verontwaardiging als het gaat over (kans)armoede en sociale uitsluiting. Hoe lang gaan we dit eigenlijk nog blijven pikken? Armoede is een onrecht. Punt.
We moeten met de sociale en culturele organisaties - en iedereen van goede wil - veel meer de handen in elkaar slaan, en weer die sociale strijd voeren. Ik kijk hiervoor ook nadrukkelijk naar het Netwerk tegen Armoede, waarmee we allianties kunnen vormen.
Ik voel bij mezelf een grote verontwaardiging als het gaat over (kans)armoede en sociale uitsluiting. Hoe lang gaan we dit eigenlijk nog blijven pikken?
Kurt, het samenwerken met Machteld als ervaringsdeskundige vind je duidelijk belangrijk.
Kurt: Ik vind dat inderdaad belangrijk. Niet over, maar samen. Machteld deed vorig jaar reeds stage bij ons, met Rie als begeleider. Door de coronacrisis kon ze echter niet voluit doen wat ze te doen heeft als een ‘ervaringsdeskundige in opleiding’. Om te doen waar je goed in bent zoals tijdens de avond ‘Zorgen voor mama’ met Joost Bonte.
Machteld: Na die avond stroomden de ideeën en zeiden we tegen elkaar dat we nog veel te doen hebben hier in Avansa.
Kurt: Ik ben zeer blij dat Machteld ook dit werkjaar hier weer haar stage kan doen. Machteld is voor mij een collega die samen met mij onze werking rond (kans)armoede uitbouwt. Zij heeft haar kijk op de kwestie armoede, en brengt haar kennis en levenservaring binnen in die samenwerking. Net zoals ik ook mijn ervaringen en expertise op tafel leg. Zo vormen we een sterk duo.
Machteld: Binnen de EDAS-opleiding benoemen we dit als tandempartners. We vullen elkaar aan, brengen elkaar iets bij en dagen elkaar ook wel wat uit.
Machteld, waarom koos jij indertijd voor de EDAS opleiding?
Machteld: Ik maakte kennis met de EDAS-opleiding tijdens mijn studie jeugd- en gehandicaptenzorg aan het VSPW in Kortrijk. In de uitwisselingsmomenten met EDAS kwamen veel aspecten aan bod die ik zelf had meegemaakt. Na het VSPW informeerde ik me over de EDAS-opleiding, want ik wilde met mijn ervaring als mama in armoede anderen helpen.
De sociale uitsluiting, moeilijkheden, het uit de armoede geraken, het vinden van je weg in de hulpverlening… allemaal zaken die ik zelf meegemaakt heb. Ik vind het belangrijk dat je terecht kan bij iemand die niet onmiddellijk zegt wat je moet doen. Maar vooral luisteren uit eigen ervaringen. Hierin is een opgeleide ervaringsdeskundige zo belangrijk. Dit schept een band van vertrouwen.
Als ervaringsdeskundigen wijzen wij niet met het opgestoken vingertje, maar maken we de brug tussen mensen en structuren. We kunnen ons vanuit onze eigen ervaringen inleven in wat mensen in een kwetsbare positie beleven en meemaken. Zij voelen dat, waardoor ze zich vaak meer begrepen voelen.
Als ervaringsdeskundigen wijzen wij niet met het opgestoken vingertje, maar maken we de brug tussen mensen en structuren.
Machteld, Avansa lijkt me voor een ‘ervaringsdeskundige in opleiding’ een eerder ‘atypische’ stageplek? Klopt dat?
Machteld: In zekere zin wel, ja. Bij Avansa gaat het niet over hulpvragen, of een dienstverlening zoals een kinderopvang of een OCMW. Dat vond ik net spannend en interessant.
Ik vroeg me af hoe ik mijn eigen ervaringen in de schaal van Avansa kon leggen om bijvoorbeeld hun culturele activiteiten en vormingen toegankelijk te maken voor iedereen. Of hoe ik mee armoede bespreekbaar kan maken in de samenleving.
Ik kende Avansa (toen nog Vormingplus) vaag van toen ik vanuit A'kzie deelnam aan de ‘Wijsneuzen’. Ik kende de werking rond kansengroepen niet. Hoe ik daar als ervaringsdeskundige mijn rol in zou kunnen vinden, wordt gaandeweg de stage duidelijk.
Hoe hebben jullie de samenwerking ervaren tijdens de corona-lockdown?
Machteld: Dat was natuurlijk niet zo optimaal. Er was door het online werken heel weinig echt contact met de collega’s en met de reguliere werking. Gelukkig kon ik meewerken aan het project 'Een eigentijds afscheidsritueel' van collega Rie, en daarin toch mijn rol als ervaringsdeskundige opnemen. Nu er dit jaar weer heel wat meer mogelijk is, merk ik uiteraard een groot verschil. Zoals eerder gezegd vormen Kurt en ik een sterk duo.
Over drempels gesproken. Waar zien jullie drempels liggen bij Avansa?
Kurt: Goh, dat gaat over verschillende zaken. De uitstraling, de communicatie, het aanbod, de aanpak tijdens activiteiten, de letterlijke toegankelijkheid, het financiële, … Zo zijn bijvoorbeeld mijn collega’s Heleen en Maarten, die de communicatie van Avansa onder hun hoede hebben, volop bezig met onze externe communicatie toegankelijker en vatbaarder te maken voor een breed publiek.
Machteld: Communicatie is een belangrijke drempel. En niet enkel voor mensen in kwetsbare posities. Als bijvoorbeeld teksten op een website niet helder en duidelijk zijn, dan durf je misschien de stap niet te zetten om je effectief in te schrijven. ‘Het zal wel niet voor mij zijn’, zoiets.
Kurt: Het financiële is vaak ook een hoge drempel. Wij hanteren voor al onze activiteiten een sociaal tarief en het UiT-pas kansentarief, die hopelijk die financiële drempels wegneemt. Ons Avansahuis is ook best goed gelegen: makkelijk bereikbaar met de fiets en het openbaar vervoer, en parkings in de dichte buurt.
Trouwens, Machteld, wat vind jij van onze zogenaamde ‘exclusieve’ MIA-werking die zich richt tot groepen zoals bijvoorbeeld Welzijnsschakels of verenigingen als A’kzie? Waar we (meer en meer) willen vertrekken vanuit de noden die leven bij groepen, en daar een aanbod op maat voor te maken met onze MIA-coaches.
Machteld: Ik kan me daar wel in vinden. Het één sluit het andere niet uit hé. Het kan soms juist krachtig zijn om binnen bestaande groepen te werken, waar vertrouwen belangrijk is. Zij hebben het best zicht op noden, en de expertise om daarmee samen met ons aan de slag te gaan.
Kurt: Als we de armoede echt willen aanpakken moeten we ook met Avansa mensen kansen geven om te ontsnappen uit het armoedeweb waarin ze verstrikt zitten.
Hoe ziet de toekomst eruit? Wat willen jullie nog realiseren?
Kurt: We werkten al goed samen. Zoals het samen met ATD-vierde wereld opstarten van de medestandersgroep in Avelgem, de filmavond ‘Take good care of my baby’ in Avelgem n.a.v. 17 oktober, de avond ‘Zorgen voor mama’, de avond met Geert Schuermans en zijn boek ‘De achterblijvers’, … We willen dit werkjaar (kans)armoede echt binnenstebuiten keren, en het maatschappelijk debat daarover voeden. Vertrekken vanuit verhalen, vanuit realiteit, dialoog faciliteren, mistoestanden aankaarten, …
Machteld: Ik hoop dat mensen door activiteiten zoals ‘De achterblijvers’ ook bij zichzelf de vraag stellen: wanneer is het genoeg geweest? We zien tijdens deze coronacrisis dat een steeds groter wordende groep het moeilijk heeft. Er niet veel moet gebeuren om plots in een maatschappelijk kwetsbare situatie terecht te komen. Kijk maar naar de stijgende energiefacturen, voor velen zal dat een zeer harde dobber worden.
