Erik Swaenepoel schrijft in kader van ons project "Een eigentijds afscheidsritueel" over hoe belangrijk afscheid kunnen nemen is en wat de impact van de coronacrisis daarop geweest is. Erik is coördinator bij LEIFpunt Roeselare, een organisatie die streeft naar een waardig levenseinde voor iedereen.
De foto hierboven is van Arlington Cemetery , Washington DC , waar duizenden doden (her)begraven liggen, als eerbetoon voor zij die stierven "in het belang" van America's "waarden en normen".
Afscheid nemen betekent ook solidair zijn met met de nabestaanden. Ze steunen en troosten bij hun verdriet.
Bij heel veel burgers die aankloppen bij LEIF staat waardig afscheid kunnen nemen van het leven centraal. Wat na de dood komt (het hiernamaals, de reïncarnatie, het definitieve einde…) is meestal van secundair belang.
En toch wil bijna iedereen dat er na zijn/haar overlijden toch nog, als overgangsritueel, een afscheidsplechtigheid komt waarbij familie, vrienden en bekenden symbolisch “adieu” kunnen zeggen. Dat “adieu” mag best zo ruim mogelijk ingevuld worden. Voor gelovigen kan het betekenen dat je aan een “god” toevertrouwd wordt; voor niet-gelovigen is het het rijk van de herinneringen, het weer deel uitmaken van een groter kosmisch geheel, de natuur… het overstijgt het hier en het nu. Het kan een overgang betekenen naar iets ruimers. Het kan voor ieder van ons verschillend zijn en terzelfdertijd zin geven, betekenisvol zijn. Het is ook zo universeel.
Wij herdenken wie ons verlaat, we voelen ons verbonden met de overledene, met elkaar en misschien voelen we ons ook deel van een groter geheel. Een universum dat al zo lang bestaat, blijft duren en toch nog steeds zo mysterieus is en ontzag oproept.
Jammer genoeg verliepen het afgelopen jaar heel wat afscheidsplechtigheden wegens corona, in mineur. Velen ervoeren dit als heel pijnlijk en vonden dit moeilijk in het kader van hun rouwverwerking. Er is naar mijn gevoel behoefte aan meer dan alléén maar een individueel afscheid. Bij Avansa Mid- en Zuidwest loopt momenteel een project waarbij door een heel verscheiden equipe een sjabloon ontwikkeld wordt voor een collectief afscheidsritueel voor een diverse gemeenschap.
Afscheid nemen betekent voor mij dat ik respect toon en ervaar voor de overledene. Respect voor wie hij/zij was en wat hij/zij voor ons betekend heeft. Erkenning en respect voor de verscheidenheid. Afscheid nemen betekent ook solidair zijn met met de nabestaanden. Ze steunen en troosten bij hun verdriet. Plaats creëren om te rouwen… en ook beseffen dat je deel bent van een groter geheel… een kosmos die zo groots is, maar ook zo moeilijk te bevatten. En verder gaan…
Erik Swaenepoel
Coördinator LEIFpunt Roeselare
